Seria wystaw w Centrum Muzealnym Aalto2 w Jyväskylä w Finlandii, które eksplorują jazdę na deskorolce w basenach na przykładzie willi Mairea Alvara Aalto w Finlandii. Wystawy przybliżają trwałe – i być może nieoczekiwane – dziedzictwo fińskiego mistrza architektury modernistycznej Alvara Aalto na temat kultury jazdy na deskorolce.
W 1939 roku Aalto – we współpracy ze swoją żoną Aino – zaprojektował Villa Mairea, eksperymentalny dom prywatny na wsi w południowo-zachodniej Finlandii. Na jego terenie zintegrował kultowy betonowy basen w kształcie nerki, który od tamtej pory stał się prekursorem popularności podobnych projektów z połowy wieku, oraz jako konstrukcja, która niespodziewanie została zaadaptowana przez skaterów w USA jako idealna konstrukcja do jazdy na deskorolce.
„The Pool”: jazda na deskorolce w basenach, Alvar Aalto i nie tylko.
Wystawy pod wspólnym tytułem „The Pool” rozpoczynają się od ekspozycji „From the Surf to the Sidewalk – When Skateboarding Culture and Architecture Meet”. Śledząc, w jaki sposób projekt tego basenu stał się synonimem kultury skateboardingu w Kalifornii, wystawa ma na celu umiejscowienie twórczości architektonicznej Alvara Aalto w szerszym kontekście kulturowym i społecznym.
Basen w Villa Mairea jest uważany za pierwszy basen w kształcie nerki na świecie. Był niezwykły ze względu na swój swobodny kształt, zakrzywioną misę i brak ostrych kątów lub narożników. Prawie dekadę później podobny projekt został przyjęty przez amerykańskiego architekta krajobrazu Thomasa Churcha (prywatnie był przyjaciele Aalto) dla basenu w Donnell Garden w Sonoma w Kalifornii, a który to basen zaprojektował w 1948 roku razem z architektami Lawrence’em Halprinem i George’em Rockrise.
Przybierając radykalnie nowy kształt w stosunku do dominującego stylu prostoliniowego, basen Donnell Garden wywarł ogromny wpływ na innych architektów, stając się wkrótce symbolem modernistycznego ogrodu podmiejskiego, nastawionego na wypoczynek. „Był to jeden z kluczowych projektów kalifornijskiego modernizmu” — mówi kurator wystawy Juho Haavisto.
W latach 70. XX wieku ogrody w Kalifornii usiane były podobnymi basenami, a gdy nadeszła susza w 1976 roku, wiele z nich wyschło i pozostało pustych. Skejci szybko zdali sobie sprawę, że te betonowe baseny są idealne do jazdy na deskorolce i nauki trików, co dało początek kulturze skateboardingu, w której bowle — i powiązane z nimi half-pipe’y — stanowią podstawowy element jazdy i projektowania dzisiejszych skateparków.
Kolejną wystawą w serii „The Pool” jest „Colors”, która bada inkluzywność kultury skateboardingu oczami amerykańsko-fińskiej olimpijskiej skateboardzistki Lizzie Armanto – od dawna wielbicielki Aalto i projektu jego basenu. „Baseny sprzed Aalto miały ostre krawędzie tam, gdzie podłoga i ściany się stykały, podczas gdy Aalto dodał krzywiznę”, mówi Armanto. „Stworzyło to przejście, które idealnie nadawało się do jazdy po ścianie”.
Wystawę Lizzie można oglądać do 15.09.2024.
Armanto uważa, że skaterzy i architekci postrzegają świat w podobny sposób. „Skejci zawsze patrzą na swoje otoczenie w poszukiwaniu nowych możliwości” — mówi. „Czuję, że skaterzy nieustannie przesuwają granice interakcji z otoczeniem. Baseny zostały stworzone do pływania, a jednak przez przypadkowy zbieg okoliczności zostały opróżnione, a skejci je odkryli i nauczyli w nich jeździć”.
„Concrete Currents”, również w Aalto2, prezentuje prace fotograficzne fińskiego skatera i fotografa Arto Saariego — w tym zdjęcia kalifornijskich skaterów jeżdżących basenach w kształcie nerki inspirowanych właśnie projektem Aalto. „To niesamowite, jak projekt Aalto przełamał bariery i stworzył nowy żywy organizm” — mówi Saari. Basen w Villa Mairea, dodaje, „ostatecznie stał się czymś więcej niż tylko basenem”.
Zdjęcia Arto są dostępne dla odwiedzających do 27.10.2024.
Więcej informacji na stronie Muzeum tutaj!
Tekst i zdjęcia: Alicja Klitenik
